Gia il 1740 ha el cumenzà cun il studi a l’Universitad d’Albertus a Königsberg. Da l’autra vart maina l’empirissem da Hume a la conclusiun ch’ina enconuschientscha segira na saja insumma betg pli pussaivla, pia al scepticissem. [17] Quests texts mussan che Kant ha mantegnì fin en l’auta vegliadetgna l’abilitad e la veglia da transfurmar la filosofia critica. Las infurmaziuns negativas davart culturas e pievels esters che Kant ha chattà en sias funtaunas ha el per part anc rinforzà; perquai al è er gia vegnì reproschà rassissem, e quai tant pli ch’i deva gia da ses temp vuschs che faschevan valair posiziuns bler pli modernas che Kant sez. Was soll ich tun? Norbert Fischer, Maximilian Forschner (ed. Las apparientschas sezzas na mainan dentant anc betg a noziuns, nundir a sentenzias. El vala sco in dals impurtants represchentants da la filosofia da l’occident. Ultra da quai ha Kant scrit impurtantas ovras davart la filosofia da la religiun, dal dretg e da l’istorgia e contribuziuns davart l’astronomia e las geoscienzas. Juli 1762 erschienenen Feuerkugel (1764), Nachricht von der Einrichtung seiner Vorlesungen in dem Winterhalbenjahre von 1765-1766 (1765), Träume eines Geistersehers, erläutert durch Träume der Metaphysik (1766), Von dem ersten Grunde des Unterschiedes der Gegenden im Raume (1768), De mundi sensibilis atque intelligibilis forma et principiis (1770), Recension von Moscatis Schrift: Von dem körperlichen wesentlichen Unterschiede zwischen der Structur der Thiere und Menschen (1771), Über die verschiedenen Racen der Menschen (1775), Aufsätze, das Philanthropin betreffend (1776-1777), Kritik der reinen Vernunft, 1. ediziun. Immanuel Kant zählt heute zu den bedeutendsten Denkern der Geschichte. Anc il medem onn è suandada si’abilitaziun Die ersten Grundsätze der metaphysischen Erkenntnis (Nova dilucidatio); tras quest’ovra è el daventà docent privat a Königsberg ed ha cumenzà sia vasta activitad d’instrucziun. Kerstin Holm 31.05.2019 , 14:12 Uhr En lur summa respundan els la dumonda ‹Tge è l’uman?› ord vista filosofica. by Kant, Immanuel, and a great selection of related books, art and collectibles available now at AbeBooks.co.uk. Sia filosofia dal dretg cun ses princip fundamental da la reciprocadad amplifitgescha Kant en ses tractat Zum ewigen Frieden ad ina lia dals pievels che dueva la finala cumpigliar tut ils stadis e tut ils pievels: «Sch’i sa lascha cuntanscher ch’in pievel pussant e sclerì vegn da sviluppar ina republica (che sto tenor sia natira esser orientada a la pasch perpetna), alura po quella furmar il center d’ina colliaziun federativa, a la quala er auters stadis pon s’associar. Las scrittiras da Kant en revistas da l’illuminissem, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften, https://rm.wikipedia.org/w/index.php?title=Immanuel_Kant&oldid=155520, Creative Commons Attribution/Share-Alike License, Gedanken von der wahren Schätzung der lebendigen Kräfte (1746), Untersuchung der Frage, ob die Erde in ihrer Umdrehung um die Achse, wodurch sie die Abwechselung des Tages und der Nacht hervorbringt, einige Veränderung seit den ersten Zeiten ihres Ursprungs erlitten habe und woraus man sich ihrer versichern könne, welche von der Königl. Kant selbst Si’ovra Kritik der reinen Vernunft (1781) marchescha ina vieuta en l’istorgia da la filosofia ed il cumenzament da la filosofia moderna. Il medem onn è el vegnì promovì cun ina lavur davart il fieu (De igne, AA I, 369–384) ed è sa habilità cun ina lavur davart ils emprims princips da l’enconuschientscha metafisica (Nova dilucidatio, AA I, 385–416), omaduas scrittas en latin. Kant era optimistic ch’il pensar liber vegnia a midar pass per pass la mentalitad dals umans ed ad influenzar la regenza en direcziun d’in tractament undraivel dal pievel. Els han dentant fatg quai senza tschertgar tegn tar in Dieu palpabel, gea schizunt senza avair tschertezza areguard la libertad. Kant avertescha dentant da vulair declerar quest’intenziun resentida cun agid da la religiun: «Sch’ins fa diever en il context da las scienzas natiralas da la noziun da Dieu per declerar l’intenziunalitad da la natira e dovra silsuenter l’intenziunalitad per cumprovar ch’i dettia in Dieu: alura na serva quai ni a l’ina ni a l’autra da questas duas scienzas.»[15]. La finala sviluppa el dentant ina teoria da las forzas che maina sur Newton ora e che furma il punct da partenza per la filosofia da la natira da l’idealissem tudestg. Ma Kant na discurra en sias ovras davart la filosofia pratica betg da dumondas fundamentalas, mabain da fenomens etics fitg concrets. En la dialectica che furma la scienza da la parita mussa Kant che l’existenza da quests princips regulativs na sa lascha ni cumprovar ni refutar. Suenter la mort dal retg Friedrich II aveva ses successur Friedrich Wilhelm II surdà la direcziun da quella al nov minister da cultus Johann Christoph von Woellner. Nach dem Frühstück - stets zwei Tassen Tee und eine Pfeife - bereitete er sich auf den zweistündigen Unterricht vor, der Schlag sieben Uhr begann. Die Ende des 17. Hume per exempel pretendeva che l’uman saja ina creatira dal tuttafatg natirala che saja suttamessa be a la causalitad che valia er per l’ulteriura natira. Il medem vala per Carl Friedrich von Weizsäcker e per Jean-François Lyotard che sa referescha en si’estetica al term kantian dal sublim. Tuttina sa distanziescha Kant cleramain da la rolla predominanta u schizunt exclusiva ch’ils raziunalists attribueschan a la raschun. Normalmain vegn la Kritik der Urteilskraft (KdU) considerada sco terza ovra centrala da Kant. Tras las percepziuns puras spazi e temp differenziain nus tenor Kant in senn exteriur, en il qual imaginaziuns en il spazi èn dadas ina sper l’autra, ed in senn interiur, cun il qual nus percepin imaginaziuns en ina successiun cronologica. Questa propedeutica dueva intermediar en emprima lingia ils fenomens empirics e lur leschas e main ils fundaments ils pli profunds. Unter ihnen findet er bis heute seine Leser. El ha bandunà Königsberg ed ha gudagnà ses da viver sco scolast privat en trais differentas famiglias en il conturn da la citad. Kant vegn savens descrit sco persuna professurala in pau steria ch’era s’obligada ad in curs dal di sever e ch’era concentrada rigurusamain sin sia lavur. Gia en il decurs dal 19avel tschientaner èn cumparidas ediziuns cumplessivas da las scrittiras da Kant. Qua reveda Kant per part l’access argumentativ ch’el aveva elegì en la Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, entant che las ponderaziuns orientadas a l’agir survegnan dapli spazi. Anlässlich des 200. Praticas ecclesiasticas ritualisadas crititgescha Kant sco rauba da preraglia. Immanuel Kant war nicht nur der prägende Philosoph der deutschen Aufklärung, ... etwas merkwürdig, daß Kants Denken über Wunder bis heute ein unbearbeitetes Feld bleibt, trotz der wichtigen Fragen, die mit dem Thema verbunden sind. ", "Zwei Dinge erfüllen das Gemüt mit Ehrfurcht: der bestirnte Himmel über mir und das moralische Gesetz in mir. Medemamain han Friedrich Wilhelm Joseph Schelling e Georg Wilhelm Friedrich Hegel empruvà da cumplenir e superar Kant tras lur sistems absoluts. Sin nus fan las relaziuns tranter las chaussas da la natira l’impressiun sco sch’i fiss cuntegnì lien in’intenziun. Al lieu da la ventira tschenta Kant perquai la ‹meritaivladad a la fortuna› che resultia dal cumportament moral. Ils proxims diesch onns ch’èn segnads da la vieuta a la filosofia critica duevan restar senza pli grondas publicaziuns (ils ‹onns mits›). En il 20avel tschientaner na chatt’ins bain betg pli scolas da Kant, ma tuttina ha praticamain mintga filosofia tgirà la confruntaziun u il dialog cun Kant. Ma la diversitad da las opiniuns subjectivas areguard la ventira umana na lubeschia betg da deducir leschas objectivas che pudessan furmar la basa per in’etica eudaimonistica. Partind dal problem da pudair giustifitgar maximas da perscrutaziun regulativas sco ch’ellas vegnan applitgadas en las scienzas natiralas – en spezial en fisica, chemia e biologia – è Kant sa sentì necessità d’intercurir pli da rudent la rolla ch’ils senns dal corp uman giogan en il process d’enconuschientscha. In Kant's own words its aim is to search for and establish the supreme principle of morality, the categorical imperative. Kant erläutert diese „Umänderung der Denkart“ (Immanuel Kant: AA III, 14– B xxii) in der Vorrede zur zweiten Auflage der KrV, indem er sich auf Kopernikus bezieht, der die sichtbare Bewegung der Planeten und Fixsterne durch die Eigenbewegung der Erde um ihre Eigene Achse und um die Sonne erklärt. A central figure of modern philosophy, Immanuel Kant (1724–1804) synthesized rationalism and empiricism, and his thinking continues to influence the fields of metaphysics, epistemology, ethics, political philosophy, and aesthetics. Situaziuns pon dentant er nascher a moda spontana, entant che la raschun las po be chapir sco cas da regularitad empirica (casualitad); perquai pon ins er attribuir mintga apparientscha ad ina causa transcendentala, per exempel a la libra voluntad da l’uman u a Dieu. La famiglia da Kant manava ina vita orientada fermamain a las valurs pietisticas e la mamma era fitg averta per dumondas da furmaziun. Bereits 1746, im Alter von 22 Jahren, veröffentlichte Kant seine erste Schrift, "Gedanken von der wahren Schätzung der lebendigen Kräfte". Ma cun definir las categorias sco indispensablas per cuntanscher l’unitad da las apparientschas, resulta che questas noziuns n’èn betg applitgablas directamain sin las chaussas sezzas (‹objects en sai›, noumenon), mabain mo indirect cun stimular la sensualitad e cun crear uschia en la schientscha individuala imaginaziuns en l’urden da spazi e temp. Sein Werk "Kritik der reinen Vernunft" kennzeichnet einen Wendepunkt in der Philosophiegeschichte und den Beginn der modernen Philosophie. Kant und die Aufklärung des philosophierenden Subjekts Motta G. The Green Meadow. "Die Fähigkeit, mit ihrer Vernunft zwischen Recht und Unrecht zu unterscheiden, ist allen Menschen angeboren. Im Alter von acht Jahren begann er seine Lehre am Friedrichskollegium, später besuchte er bereits mit 16 Jahren die Albertus-Universität Königsberg. Sia finamira èsi da dar a la metafisica – sco Thales a la matematica u Galilei a las scienzas natiralas – ina metoda che lubescha d’arrivar a constataziuns plausiblas. [16] Sco lavurs prematuras davart questas tematicas pon valair Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen (1764), Über die Krankheit des Kopfes (1764) ed Über die verschiedenen Rassen der Menschen (1775). Kants "Metaphysische Anfangsgründe der Naturwissenschaft" von 1786 stehen ihrem Anspruch nach zwischen einer transzendentalen Kritik der Vernunft – Kant bereitete zur selben Zeit die in wesentlichen Stücken umgearbeitete zweite Auflage der KrV vor – und der Physik als empirischer Wissenschaft.Die Notwendigkeit einer Reflexion über die Naturwissenschaft verhilft dieser Schrift heute wieder zu … Ils davos 15 onns da sia vita èn stads segnads d’in conflict adina pli spinus cun l’autoritad da censura. Las apparientschas ans vegnan be dadas en furma d’objects en il spazi. Sia chapientscha da libertad ha Kant sviluppà s’occupond da las differentas opiniuns areguard la libertad da la voluntad ch’eran derasadas da ses temp. Pir cun lur agid possian impressiuns sensualas daventar objects da l’experientscha. (1781) [KdrV, Anzeige des Lambert'schen Briefwechsels (1782), Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik, die als Wissenschaft wird auftreten können (1783), Recension von Schulz's Versuch einer Anleitung zur Sittenlehre für alle Menschen, ohne Unterschied der Religion, nebst einem Anhange von den Todesstrafen (1783), Idee zu einer allgemeinen Geschichte in weltbürgerlicher Absicht (1784), Recensionen von J.G.Herders Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit. L’ovra da referenza da standard è dentant daventada l’Ediziun d’academia da l’Academia prussiana per scienzas, Berlin 1900ss. La raschun umana sa stentia da surpassar l’enconuschientscha sensuala e d’enconuscher l’absolut. La tavla originala è ida a perder il 1945. Uschia il 1749 Gedanken von der wahren Schätzung der lebendigen Kräfte (AA I, 1–181) ed il 1755 la Allgemeine Naturgeschichte und Theorie des Himmels (AA I, 215–368), en la quala el ha preschentà ina teoria davart l’origin dal sistem planetar tenor ils princips da Newton (uschenumnada Teoria da Kant-Laplace che vala fin oz sco cumprovada en ses fundaments). Gia dal temp da vita valeva Kant sco filosof extraordinari, uschia ch’igl è gia naschì ils onns 1790 in veritabel ‹kantianissem›. [6] El renconuscha la critica da David Hume envers il raziunalissem sco metodicamain correcta, vul dir: deducir l’enconuschientscha be da la raschun, senza contemplaziun sensuala, n’è per el betg pli pussaivel. Las reacziuns da Max Stirner e Friedrich Nietzsche èn stadas negativas tant envers Hegel sco er envers Kant. Suenter avair repassà intginas parts da la Kritik der reinen Vernunft per la segunda ediziun il 1787 è cumparida il 1788 la Kritik der praktischen Vernunft. Ils onns 1786 e 1788 è Kant stà rectur da l’Universitad da Königsberg. Dals otg fragliuns da Kant han be quatter cuntanschì la vegliadetgna da creschì.[1]. Tenor quellas na sa lascha Dieu betg cumprovar. Envers l’empirissem ha el argumentà che la percepziun sensuala restia nunstructurada senza che la raschun agiunta noziuns e la collia tras sentenzias e conclusiuns, vul dir tras reglas, cun la percepziun. Per far quai contempla el l’uman da duas differentas perspectivas: Per l’ina tracta el l’uman sco creatira empirica ch’è suttamessa – sco tar Hume – a las leschas da la natira. Avant determinescha el dentant en l’estetica transcendentala ils fundaments sensuals da la percepziun. En questas duas scrittiras examinescha Kant las cundiziuns e las pussaivladads da formular duairs ch’èn moralmain liants. Schemas èn pia noziuns generalas structurantas (tut tenor da plirs stgalims) che na pon betg vegnir gudagnadas da la contemplaziun empirica. Der theologische Rahmen von Kants Geschichtsphilosophie; Geheimer Artikel, Anhang I und II; Praktische Vernunft und Geschichtsphilosophie; Vernunft und Geschichte; Von 1795 bis heute. ‹Tge poss jau savair?› En sia fasa precritica represchentava Kant in raziunalissem revisionistic tenor la scola da Wolff. Kant vegn a la conclusiun che quai saja pussaivel grazia a las categorias. Und was ist der Mensch? Ma Kant na represchenta betg ina simpla teoria da reproducziun. A partir dal 1790, anc durant scriver la Metaphysik der Sitten, ha Kant cumenzà ina lavur cun il titel Übergang von den metaphysischen Anfangsgründen zur Physik. Da quai resulta da sez ch’i sto plaschair senza nagin interess. Tras si’emprova da cumbinar la metafisica da la monadologia cun la filosofia da la natira dad Isaac Newton e tras il studi da Hume è Kant vegnì sveglià – sco ch’el di sez – da ses «sien dogmatic». Ma in agir moral consequent n’è betg pussaivel senza crair en libertad, immortalitad e Dieu. Quella tracta la cumpart da la raschun vi da l’enconuschientscha ed è dividida en ina teoria da las noziuns ed en ina teoria da las sentenzias. Holt euch Neues aus der GEOlino-Redaktion direkt in euer Postfach! Uschia po vegnir segirà il status da libertad dals singuls stadis tenor l’idea dal dretg dals pievels ed augmentà pli e pli tras ulteriuras colliaziuns da quest gener.»[13], En la Kritik der reinen Vernunft ha Kant snegà la pussaivladad da pudair respunder sia terza dumonda – ‹Tge poss jau sperar?› – be or da la raschun. Talas contemplaziuns empiricas furmadas da singuls elements numna Kant sensaziuns. Ma co sa sviluppan teorias metafisicas? Entant ch’in imperativ categoric pretenda valaivladad absoluta, s’orientescha in imperativ pragmatic a la finamira d’agir. Kant gilt deshalb auch als Vordenker der Aufklärung, einem philosophischen Zeitalter, weil er in seinen Schriften dazu aufrief, sich von jeglichen Anleitungen (wie Gott) zu lösen und Verantwortung für sein eigenes Handeln selbst zu übernehmen. Suenter avair descrit co che enconuschientscha funcziuna, arriva Kant a la dumonda fundamentala, numnadamain sche metafisica scientifica saja insumma pussaivla. Questa forza d’enconuschientscha nascha dal gieu liber tranter forza d’imaginaziun (per colliar la multifariadad da las contemplaziuns) e da la raschun (per cumbinar l’imaginaziun a noziuns). 1804 starb Immanuel Kant im hohen Alter von 80 Jahren in seiner Geburtsstadt Königsberg. Angeblich sollen seine letzten Worte "Es ist gut" gewesen sein. Chaschunada sezza è questa minorennitad sch’ella na deriva betg da mancanza d’intelletg, mabain da resolutezza e da curaschi da far diever da ses intelletg senza vegnir manà d’insatgi auter. nichts bräuchte man heute mehr als Kant. Quai definescha er il cunfin da nossa enconuschientscha. Medemamain fascheva el gugent part da societads e valeva là sco persuna galanta e vestgida a la moda ch’era buna da raquintar senza fin anecdotas divertentas.[3]. Quai munta che mintga furma d’enconuschientscha è adina dependenta dal subject. Besonders die Metaphysik, die den Ursprung des Seins jenseits der Physik behandelt, interessierte ihn sehr. Watch later. Quel resguarda Kant dentant sco fauss, damai che tschertas conclusiuns sinteticas a priori èn evidentas – surtut en la matematica (p.ex. Plinavant vegn l’idea da la libertad (ch’era sa mussada sco betg cumprovabla en la Kritik der reinen Vernunft) giustifitgada sco postulat fundamental e necessari da la raschun pratica. Biography 4. Kant sviluppescha novs concepts d’autodeterminaziun, ils quals el applitgescha lura era sin la raschun pratica. Be sche l’uman fa ses duer, è el degn da daventar ventiraivel. A Bonn è vegnida terminada il 2008 la publicaziun da tut las scrittiras da Kant en furma electronica e l’Archiv da Kant a Marburg cuntinuescha da cumplettar l’Ediziun d’academia (cf. Immanuel Kant wurde am 22. 1781 veröffentlicht Immanuel Kant sein wohl wichtigstes Werk, "Kritik der reinen Vernunft", in dem er die vier wesentlichen Fragen der Philosophie stellt: Was kann ich wissen? Schebain Kant era l’emprim s’inscrit per teologia, sco che quai vegn pretendì d’in da ses emprims biografs, na sa lascha betg pli reconstruir da las actas da l’universitad. A la fin è el sa fatschentà cun ina nova concepziun d’in «sistem da la filosofia transcendentala», la quala el n’è dentant betg vegnì da terminar. L’estetica transcendentala preschenta las furmas da la sensualitad ch’existan a priori. En la segunda mesadad dal 20avel tschientaner è sa furmada adina dapli ina gruppa da filosofs ch’è sa posiziunada en il senn d’ina raziunalitad critica en la tradiziun da Kant. A las tschintg «grondas naziuns europeicas» (Franzos, Englais, Spagnols, Talians e Tudestgs) ha Kant attribuì tipicas caracteristicas da naziunalitad. [8] Las reglas fundamentalas che determineschan quai che nus enconuschain vi dals objects èn pia las atgnas structuras da la sensualitad e da la raschun e betg forsa princips ontologics che fissan cuntegnids en l’esser sez. Quai è be pussaivel sch’igl è quasi avant maun in’enconuschientscha, uschiglio na sa lascha pensar nagina valaivladad generala. Da quai resulta che la causalitad vegn pensada. Quest maletg è dentant sursegnà. A medem temp daventa la Kritik der reinen Vernunft ina confruntaziun cun la metafisica tradiziunala, uschè lunsch sco quella represchenta concepts e models per declerar il mund ordaifer nossa experientscha. Oz vegn quest’ediziun tgirada vinavant da l’Academia da las scienzas da Berlin-Brandenburg. Ordavant publitgescha el dentant anc Die Religion innerhalb der Grenzen der bloßen Vernunft (1793). Reviewed in Germany on 30 March 2018. As early as 1747 Kant had argued that the proposition that space has three dimensions is contingent; given a different law of the effects of different substances on one a… L’ovra tardiva Anthropologie in pragmatischer Hinsicht (1798) po valair sco ina resumaziun da las stentas da Kant sin quest champ. Las percepziuns puras spazi e temp èn uschia las furmas da tuttas imaginaziuns sensualas dals objects insumma, perquai che nus na pudain betg imaginar quels senza spazi e temp. A basa da questa lavur ‹preparatorica› ha Kant alura pudì sa deditgar en la vegliadetgna da 60 onns als temas ch’al parevan ils impurtants per propi, numnadamain a la filosofia pratica ed a l’estetica. Pervia da la mort da ses bab il 1746 e perquai che ses professer n’ha betg acceptà si’ovra sco lavur da finiziun, ha Kant interrut ses studi.